การรังวัดที่ดิน คือ การให้เจ้าหน้าที่จากกรมที่ดินทำการรังวัดปักเขตที่ดิน ตรวจสอบหลักเขตที่ดินและเนื้อที่ของที่ดินนั้น เพื่อให้ทราบถึง ที่ตั้งแนวเขตที่ดิน ที่ตั้งของที่ดินและเนื้อที่ของที่ดินที่แน่นอน การรังวัดที่ดินเป็นสิ่งที่เจ้าของที่ดินควรทำทุกๆ 10 ปี เพื่อไม่ให้เกิดปัญหาการหาหลักเขตไม่เจอแล้วกลายเป็นว่ารังวัดที่ดินไม่ตรงกับโฉนดทำให้ต้องสูญเสียที่ดินบางส่วนไป
ประเภทของรังวัดที่ดิน
การรังวัดที่ดินแบ่งออกเป็น 3 ประเภทด้วยกัน โดยแบ่งตามการยื่นคำขอในการรังวัดที่ดิน ได้แก่ รังวัดเพื่อตรวจสอบเนื้อที่ดินเดิมกับโฉนด รังวัดเพื่อแบ่งแยกที่ดินแปลงย่อยจากที่ดินผืนใหญ่และรังวัดเพื่อรวมที่ดินใหม่กับที่ดินเดิมเป็นโฉนดแผ่นเดียวกัน ซึ่งแต่ละประเภทมีรายละเอียดสำคัญ ดังนี้
- การรังวัดสอบเขต
เป็นการรังวัดที่ดินเพื่อตรวจสอบว่าเนื้อที่ดินทั้งหมดตรงกับเนื้อที่ดินในโฉนดหรือไม่และเป็นการรังวัดในกรณีที่หมุดปักบอกอาณาเขตสูญหาย เจ้าของที่ดินจะต้องดำเนินการยื่นคำขอรังวัด สอบเขตที่ดินจากเจ้าหน้าที่กรมที่ดินใหม่อีกครั้ง เพื่อปักหมุดใหม่และดำเนินการแก้ไขรายละเอียดในโฉนดให้ถูกต้องตามเนื้อที่ดินจริง
- การรังวัดแบ่งแยก
เป็นการรังวัดที่ดินสำหรับแปลงที่ดินขนาดใหญ่แต่ต้องการแบ่งแยกที่ดินนั้นออกเป็นหลายๆ แปลง ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลการแบ่งขายหรือแบ่งที่ดินเพื่อมอบเป็นมรดกก็ตาม เจ้าของที่ดินจำเป็นต้องยื่นคำขอรังวัดที่ดินกับเจ้าหน้าที่กรมที่ดินเพื่อทำการออกโฉนดที่ดินที่ได้แบ่งแปลงใหม่ต่อไปให้กับเจ้าของที่ดิน
- การรังวัดแบ่งแยก
เป็นการรังวัดที่ดินสำหรับกรณีที่เจ้าของที่ดินได้ทำการซื้อที่ดินแปลงใหม่ติดกับที่ดินแปลงเดิม ต้องการรวมโฉนดของที่ดินทั้ง 2 ไว้ในโฉนดเดียวกัน จะต้องยื่นคำขอรังวัดแบบรวมโฉนดกับเจ้าหน้าที่กรมที่ดินใหม่อีกครั้ง เพื่อทำการออกโฉนดแบบรวมใหม่ต่อไปให้กับเจ้าของที่ดิน
รังวัดที่ดิน สำคัญอย่างไร
การรังวัดที่ดินคือสิ่งที่เจ้าของที่ดินควรทำทุกๆ 10 ปี ไม่เพียงแต่ทำให้รู้ถึงหมุดเขตความถูกต้องของอาณาเขตที่ดินจริง ป้องกันการรังวัดที่ดินไม่ตรงโฉนดเมื่อต้องทำการซื้อ-ขายที่ดินเท่านั้น แต่การรังวัดที่ดินทุกๆ 10 ปียังเป็นการช่วยป้องกันการแอบอ้างครองปรปักษ์ที่ดินและตรวจสอบการเปลี่ยนแปลงของที่ดินได้อีกด้วย ที่สำคัญสำหรับใครที่กำลังจะสร้างบ้านบนที่ดินของตนเองหรือที่ดินที่เพิ่งซื้อมาใหม่ การรังวัดที่ดินยังช่วยบอกขอบเขตพื้นที่ที่ดิน เพื่อช่วยให้สถาปนิกวางแผนออกแบบตัวบ้านและเว้นระยะห่างของบ้านจากขอบเขตที่ดินได้อย่างถูกต้องอีกด้วย สรุปความสำคัญของการรังวัดที่ดินได้ดังนี้
- ป้องกันการโดนแย่งกรรมสิทธิ์ในที่ดิน การรุกล้ำที่ดินจากผู้ไม่หวังดี
- ป้องกันการเหลื่อมล้ำที่ดินจากพื้นที่สาธารณประโยชน์ โดยเฉพาะพื้นที่ธรรมชาติ เช่น คลอง ลำธาร ห้วย ซึ่งอาจกัดเซาะพื้นที่ดินไปตามกาลเวลาโดยที่เจ้าของที่ดินไม่รู้ตัว
- เพื่อให้ทราบถึงแนวเขตที่ดินที่ได้ครอบครองใหม่ที่ถูกต้อง
- ป้องกันการรังวัดที่ดินไม่ตรงโฉนด พื้นที่ที่ดินจริงอาจเกินหรือขาดจากที่ระบุในโฉนด
รังวัดที่ดินต้องเตรียมตัวอย่างไร
อยากรังวัดที่ดินต้องเตรียมตัวอย่างไร นี่คือสิ่งที่เจ้าของที่ดินควรรู้และเข้าใจในที่ดินผืนที่ได้ถือกรรมสิทธิ์อย่างถูกต้องตามกฎหมายก่อนทำการยื่นขอรังวัดที่ดินกับเจ้าหน้าที่กรมที่ดิน สิ่งที่เจ้าของที่ดินต้องรู้และเตรียมตัวมีดังนี้
- สภาพที่ดินที่ครอบครองเป็นอย่างไร เป็นที่ดินเปล่า ที่นา ที่สวน ที่ไร่ เทือกเขา เกาะ หรือเป็นที่อยู่อาศัยแบบใด
- ที่ดินผืนที่ครอบครองตั้งอยู่ที่ไหน จังหวัดอะไร ตำบลอะไร อำเภออะไร หมู่ที่เท่าไหร่
- ที่ดินผืนที่ครอบครองนั้นมีหลักฐานอะไร ให้เตรียมไว้ให้พร้อม เช่น โฉนดที่ดิน น.ส.3 น.ส.3 ก. น.ส.3 จ.
- ที่ดินข้างเคียงใครคือผู้ที่ถือกรรมสิทธิ์ครอบครอง เพราะเจ้าของที่ดินข้างเคียงจะต้องมาลงนามรับทราบและตกลงแนวรังวัดใหม่ หากในกรณีที่เจ้าของที่ดินข้างเคียงไม่ตกลงแนวเขตที่ดินที่วัดใหม่ สามารถไปแจ้งคู่กรณีได้ใน 90 วันนับจากวันที่ได้รับแจ้ง
- ที่ดินข้างเคียงเป็นพื้นที่สาธารณประโยชน์หรือไม่ คืออะไร เช่น ถนน คลอง ลำธาร ห้วย
